We vervolgen onze serie over de wijnen van Valencia met Castellón, de regio net ten noorden van de stad Valencia. Ondanks de lange en interessante geschiedenis van de wijnproductie in Castellón is het nu slechts een “opkomend wijngebied”, maar wel een met enkele interessante wijnen die het proberen waard zijn.
Castellón is (nog) geen volwaardige DOP (Denominación de Origen Protegida) maar een IGP, een Indicación Geográfica Protegida (Beschermde Geografische Aanduiding), die zogenaamde “Vinos de la Tierra” produceert. Een IGP is vergelijkbaar met een DOP wat betreft het garanderen van de oorsprong en de kwaliteit van een product, maar is minder streng wat betreft de oorsprong en het type van de gebruikte druiven. De Consejo Regulador van Castellón wacht slechts op de noodzakelijke goedkeuring van Brussel om een DOP te worden.
Castellón heeft een lange en interessante geschiedenis van wijn maken. De wijnproductie in Castellón is waarschijnlijk begonnen met de Feniciërs en de Grieken, vele eeuwen voor Christus. Van de 16e tot het begin van de 20e eeuw produceerde Castellón een beroemde rode wijn, de “Vino Carlón” (oorspronkelijk uit de streek van Benicarló), die over de hele wereld werd geëxporteerd. Het was een zeer sterke wijn, die in Noord-Europa werd gebruikt om te mengen met de lokale wijnen, om ze meer kleur, alcohol en body te geven. In de Zuid-Amerikaanse koloniën (waar de productie van wijn blijkbaar lange tijd verboden was) werd de Vino Carlón gemengd met water, ijs of sodawater, om hem drinkbaar te maken. Maar dit was voor de lagere klassen – mensen met geld dronken Spaanse wijnen van betere kwaliteit.
De Vino Carlón verdween in het begin van de 20e eeuw, als gevolg van de toegenomen wijnproductie in Zuid-Amerika, een steeds lagere kwaliteit van de Vino Carlón zelf en de Phylloxera-plaag, die de Europese wijngaarden vernietigde. Rond 1930 waren er geen wijngaarden meer over in de regio Castellón.
In de jaren veertig werden in de regio nieuwe wijngaarden aangeplant, maar niet alleen met Amerikaanse onderstammen; ongeveer 60% van de wijnstokken waren eigenlijk hybriden. Maar deze Vitis Hibridis, zo werd beweerd, produceerde wijn van slechte kwaliteit en zelfs giftig. In 1970 besloot de Spaanse regering dat hybriden niet langer mochten worden gebruikt voor het maken van wijn – alleen de Vitis Vinifera (de “normale” Europese druivenrassen). De meeste wijnbouwers in Castellón kozen ervoor hun wijnstokken te vervangen door olijf- en amandelbomen en halverwege de jaren tachtig waren de meeste wijngaarden uit de regio verdwenen. Slechts enkele wijnhuizen bleven bestaan, totdat in het begin van de jaren 2000 nieuwe wijngaarden werden aangeplant door een jongere generatie wijnmakers. Momenteel zijn er ongeveer 20 wijnhuizen in Castellón, met ongeveer 250 hectare wijngaarden, meestal kleine percelen en verspreid over drie subregio’s: Alto Palancia / Alto Mijares (rond Segorbe), Les Useres / Villafamés (naar het binnenland vanuit de stad Castellón) en verder naar het noorden, Sant Mateu, het hoogste deel van de provincie (tot 1300 meter).
Hoewel alle drie subregio’s zowel rode als witte wijnen produceren, zijn de meest aangeplante druiven Tempranillo (bijna 50%) en Cabernet Sauvignon (bijna 15%), terwijl de witte druiven een duidelijke minderheid vormen met Macabeo (9%) en wat Merseguera (2,5%).
De meeste regen valt in het voorjaar, waardoor de wijnstokken genoeg vocht hebben om de hete zomer door te komen. Dit wordt ook geholpen door de occasionele buien in de zomermaanden, die het de wijnstokken relatief gemakkelijk maken; de meeste wijngaarden zijn dan ook zonder irrigatiesystemen. In het algemeen produceert Castellón jonge en middelrijpe (10-12 maanden op eikenhout gerijpte) wijnen, maar er is natuurlijk een grote verscheidenheid aan verschillende wijnen.
De wijngaarden van de subregio Les Useres / Villafamés liggen op een hoogte van 3-400 meter boven zeeniveau, en het is het warmste deel van Castellón – ideaal voor de Moscatel-druif, hoewel die hier niet (meer?) in grote hoeveelheden wordt geproduceerd. Deze subregio produceert enkele bekende wijnen zoals Clos d’Esgarracordes en de Magnanimvs-serie, maar ook de Clotás-wijnen van Bodega Vicente Flors zijn het proberen waard. Er zijn ook enkele interessante wijnen, zoals de 33 Route-wijnen van Bodega Les Useres, gemaakt met de inheemse Bonicaire druif, of de intense en geconcentreerde Terres Calisses wijnen, gemaakt door een nieuw wijnhuis, Barranc dels Cirersen naar mijn mening van de beste wijnen uit Castellónhelaas met een zeer kleine productie: er zijn slechts ongeveer 1000 flessen van de Terres Calisses Gran Selecció!
De subregio Alto Palancia/Alto Mijares, met hoogtes tussen 400 en 800 meter, produceert vooral fruitige wijnen. Hier vinden we wijnhuizen als Divinos & Viñas met wijnen als La Perdición en Odisea, die in Valencia relatief gemakkelijk te vinden zijn. Zeer goede biologische wijn komt van Bodega Alcovi in Almedijar: ze zijn vrij intens, zoals Señorio de Almedijar (voornamelijk Cabernet Sauvignon), met krachtige aroma’s van rijp fruit, kruiden en mineralen – een aanrader!
Sant Mateu is de meest noordelijke subregio van Castellón, met de meeste wijngaarden op 200-400 meter hoogte. Er zijn eigenlijk maar weinig wijnhuizen in deze regio, maar een interessant project is de poging van Bodegas Besalduch & Valls om de Vino Carlón, die voor ongeveer 35€ per fles wordt verkocht, opnieuw te maken. Volgens de oude recepten voegen ze rozijnen toe om het alcoholpercentage te verhogen – het is krachtig, een beetje tanninerijk en samentrekkend, en licht zoet. Interessant om te proeven wat onze voorouders vroeger dronken… Een nieuw leven ingeblazen wijnhuis in Canet lo Roig, onder een nieuwe naam, La Canetana, zal naar verwachting dit of volgend jaar zijn eerste wijnen uitbrengen – iets om naar uit te kijken.
Aangezien de wijnbouw in Castellón relatief “jong” is, is het zeker interessant om te zien hoe deze zich zal ontwikkelen, en hoe de wijnen van Castellón mettertijd zullen veranderen en evolueren, naarmate de wijngaarden ouder worden en complexere wijnen produceren. We houden u op de hoogte!